PORADNIK #14 - OLEJOWANIE DREWNA

Kiedy stosować olej do drewna? Jaki olej wybrać? I czym się różni olej od twardego wosku olejnego? Z takimi pytaniami najczęściej się spotykam. Dlatego postanowiłam na nie wszystkie odpowiedzieć i pomóc Wam w tym etapie pracy przy drewnie, jakim jest olejowanie.

Sama na początku swojej drogi z drewnem zastanawiałam się, jaki sposób zabezpieczenia blatu wybrać. Czy lepszy będzie lakier, a może pokusić się o zaolejowanie mojej powierzchni drewnianej? No więc, nie ma jednej odpowiedzi. Bo to wszystko zależy od rodzaju drewna, przeznaczenia mebelka czy czasu jaki możemy przeznaczyć na metamorfozę. Ale po kolei.

Zacznijmy od tego, jak działa olej.

Olejowanie często konkuruje z lakierowaniem, jednak olej jest bardzo łatwy w aplikacji i niemal każdy może go poprawnie położyć, nie posiadając żadnego doświadczenia czy specjalnych narzędzi. Drewno wchłania odpowiednią dawkę oleju, nadając mu piękne wybarwienie, nawilżenie i naturalny efekt wykańczania. Dodatkowo zachowuje wszystkie walory strukturalne drewna, czyli po obejrzeniu czy dotknięciu drewna, czuć naturalne usłojenie powierzchni.

Olej wnika głęboko w strukturę drewna, zabezpieczając je zarówno od środka, jak i od zewnątrz. Spora część oleju zostanie wchłonięta przez drewno, a tylko niewielka część pozostanie na wierzchu, zabezpieczając powierzchnię np. od wody.

Jednak trzeba pamiętać, że nawet najlepsze oleje z czasem zaczną żółknąć i nie będziemy mogli uzyskać jasnego, naturalnego odcienia jesionu czy buku po zaolejowaniu.

Kiedy można stosować olej do drewna?

Taki rodzaj zabezpieczenia wybieramy tylko wtedy, jeśli do czynienia mamy z naturalnym drewnem, płytą fornirowaną (nie mylić z płytą laminowaną) lub sklejką, ponieważ tylko te materiały są w stanie wchłonąć olej w głąb struktury. Inne materiały drewnopodobne nie przyjmą tego preparatu.

Olejować możemy także drewno, które uprzednio zostało zabejcowane, czyli zabarwione bejcą w inny odcień, np. na kolor orzechowy czy dębowy. Jednak trzeba sprawdzić w specyfikacji konkretnej bejcy, czy można zabejcowaną powierzchnię olejować. Osobiście używam bejc Starwaxa, które w składzie mają olej lniany oraz Newcoloursa, bo pięknie współgrają z olejami zabezpieczającymi.

Kiedy nie możemy stosować oleju?

Nie używamy oleju do zabezpieczenia powierzchni, które wcześnie były:

• malowane farbami olejnymi, akrylowymi

• lakierowane

• woskowane ( na bazie wosku pszczelego)

• malowane lakierobejcami

• malowane innymi specyfikami niż olej

Czy olejować możemy meble drewniane ogrodowe?

Tak, jednak do mebli ogrodowych przeznaczone są specjalne preparaty do drewna zewnętrznego. Poza tym zasada stosowania oleju jest podobna.

Więcej o impregnacji drewna np. tarasu odpisałam w artykule o budowaniu tarasu z modrzewia syberyjskiego.

Czym różni się olej od olejowosku?

Olej do mebli domowych jest mieszanką olej i utwardzaczy mający na calu zabezpieczenie drewna od wchłaniania w powierzchnię wody, alkoholi, resztek jedzenia, czy powstawania grzybów. Taką gotową mieszankę najczęściej używa się do olejowania blatów kuchennych i mebli w domu.

Podobnym preparatem jest twardy wosk olejny (pot. olejowosk), który jest w głównej części oparty na bazie oleju i wosków, czasami wzbogacony dodatkowymi substancjami żywicznymi. Efektem czego daje nam bardzo odporną na uszkodzenia mechaniczne powierzchnię. Innymi słowy, jest to podobny preparat do oleju, tylko olejowosk pozostawia delikatną powłokę na drewnie, wyrównując jego strukturę i zamykając pory. Jednak samo zastosowanie i technika nakładania jest identyczna co w klasycznym oleju.

Do jakiego drewna zaleca się używanie oleju?

Drewno dębowe w trakcie olejowania

Z doświadczenia wiem, że olejowanie daje najlepszy efekt na drewnie dębowym czy orzechu, gdyż pięknie eksponuje wielobarwną kolorystykę drewna. Można też olejować sosnę, jesion czy buk, ale powierzchnia będzie lekko bursztynowa, słomkowa.

Do drewna egzotycznego stosuje się specjalne oleje do egzotyków, gdyż te same w sobie są dość tłustymi materiałami.

Czy oleje/olejowoski są bezpieczne na dzieci i zwierząt?

Nie zawsze. Część olei nie posiada atestów alergologicznych czy atestów ekologicznych, dlatego warto zapoznać się z charakterystyką produktu, przed zakupem i użyciem. Polecam oleje firmy Newcolours oraz olejowoski OSMO, które można stosować do mebli dziecięcych, czy zabawek oraz przy wykończenia mebli dla zwierząt. Bo "po wyschnięciu ta ekologiczna powłoka jest bezpieczna dla ludzi, zwierząt i roślin (jest bezpieczną powłoką zabawek dziecięcych zgodnie z EN 71.3 oraz odporna na ślinę i pot zgodnie z DIN 53160). Została też dopuszczona do kontaktu z żywnością" - oświadczenie producenta OSMO.

Czy meble drewniane i blaty łazienkowe można olejować?

Tak! Po internecie często chodzi fama, że lepiej stosować lakiery jachtowe, ale ja nie jestem ich zwolennikiem. Lepiej takie powierzchnie dobrze zabezpieczyć olejem czy olejowoskiem i potem częściej je odświeżać, by utrzymać drewno w dobrej formie.

Czy olej jadalny można używać do olejowania drewna?

Niestety nie, gdyż olej jadalny np. rzepakowy szybko jełczeje i pleśnieje, a także potrafi wywołać nieprzyjemny zapach. Tak więc nie zaleca się stosowania spożywczych olei do mebli.

Przejdźmy więc do etapów nakładania oleju.

1. W pierwszej kolejności musimy dobrze oczyścić drewno ze starych powłok (jeśli takie były stosowane), wyszlifować czy zaszpachlować ubytki w drewnie.

2. Przed olejowaniem warto pamiętać o WODOWANIU drewna, czyli szlifowaniu powierzchni drobnym papierem ściernym ( w zależności od potrzeby, papierem o gradacji 320-400) i po każdym szlifowaniu odpylić powierzchnię wilgotną ścierką (bez chemii czy innych preparatów myjących). Odparowanie wody spowoduje, że "włos" drewna się podniesie po przeschnięciu, a jego przeszlifowanie spowoduje, że olejowane drewno będzie gładsze, z mniejszą ilością zadziorów. Dobrze jest takie szlifowanko powtórzyć 2-4 razy.

3. Następnie odpylamy powierzchnię na sucho, po czym aplikujemy olej. Producent często zaleca 2-3 warstwy oleju, ale doświadczenie pokazało, że 3 warstwy dają dobry efekt. A więc olej nakładamy gąbki tapicerskiej lub do naczyń (nie zostawiają kłaczków, jak szmatki) wzdłuż słoi drewna. Nakładamy jednorazowo trochę większą ilość, równomiernie, tak by drewno mogło je wchłonąć. A po chwili (2-3 min) ścieramy nadmiar oleju drugą, czystą szmatką lub ręcznikiem papierowym. Kolejne warstwy nakładamy w odstępie jednego dnia, by poprzednia warstwa zdążyła wyschnąć. Newcolours można aplikować już po kilku godzinach. Po 1 i 2 warstwie można delikatnie zmatowić powierzchnię gąbką ścierną o gradacji 400/600, ścierając podniesiony włos. Odpylamy wilgotną ścierką.

4. Pozostawiamy do schnięcia na kilka dni. Oleje Newcoloursa utwardzają sie już po 7 dniach :)

Co w przypadku olejowaniu olejami barwiącymi?

Jeśli stosujemy oleje kolorowe, bielone lub przyciemniające, wtedy aplikujemy 1-2 warstwy kolorowego oleju, a potem zabezpieczamy 1-2 warstwami oleju bezbarwnego. Tak by finalnie były 3 warstwy oleju. Do odświeżenia także stosujemy olej bezbarwny.

Ile schnie olej/olejowosk?

Na dotyk preparaty są suche po 1-2 dniach, jednak nie zaleca się użytkować mebli olejowanych szybciej niż po 7 dniach od nałożenia ostatniej warstwy. Olej Newcoloursa jest utwardzony po 7 dniach, innych producentów nawet po 30 dniach (w zależności od producenta)

Jak często odświeżać olejowaną powierzchnię?

W zależności od użytkowania, co 6-12 miesięcy powinno nałożyć się cienką warstwę odświeżającą oleju, by zniwelować mikro ryski czy nadbudować warstwę ochronną, by zapobiec przetarciom. Jeśli powierzchnia jest przybrudzona lub przebarwiona, należy ją wypolerować wełną stalową 0000 lub drobnym papierem ściernym. Jeśli drewno jest można zniszczone lub poplamione, to lepiej wyszlifować całość i od nowa zaolejować drewno.

Czym pielęgnować olejowane meble?

Tylko wilgotną ścierką, nie wolno używać chemii czyszczącej, szlifującej czy szorstkich materiałów jak np. gębki.

Mam nadzieję, że w pełni opisałam zasady działania i zastosowania oleju do drewna, co pomoże Wam w wyborze odpowiedniego preparatu czy aplikacji bez większych stresów.

Blat olejowany Newcolors'em w kolorze Ciemny Dąb.

Stolik z blatem dębowym zaolejowanym.

Wieszak na kubki, zabezpieczony olejem.

Blat zabielony białym olejem.